Intercyza małżeńska w praktyce. Koszt, rodzaje, definicja

Termin „intercyza małżeńska” cieszy się w powszechnej opinii złą sławą. Zakłada bowiem brak zaufania między małżonkami. Prawda jest jednak nieco inna, a sam dokument nie zawsze musi oznaczać rozdzielność majątkową.

Czy wspomnienie o intercyzie małżeńskiej może być wyłącznie źródłem rodzinnych konfliktów? Nasza wiedza na temat tego dokumentu zazwyczaj jest mocno powierzchowna i zaczerpnięta z książek czy filmów. Tymczasem rozdzielność majątkowa a intercyza wcale nie muszą iść ze sobą w parze.

Wspólnota majątkowa w przepisach prawa

Intercyza małżeńska może zarówno powiększać majątek osobisty małżonków, jak i zwiększać obszar dóbr, które wchodzą do wspólnoty majątkowej. Przeważnie mamy na myśli wyłącznie te rodzaje intercyzy, które wprowadzają rozdzielność majątkową. Wynika to przepisów, a konkretnie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), gdzie znajdziemy zapis o powstaniu wspólnoty majątkowej w momencie zawarcia małżeństwa. Łączenie majątków jest zatem domyślne, natomiast jeśli małżonkowie pragną pozostać przy majątkach osobistych, muszą o to odpowiednio zadbać.

Warto jednak wiedzieć, co dokładnie wchodzi do wspólnoty majątkowej małżonków, a jakie dobra mimo ślubu pozostają w obrębie majątku osobistego. Zatem do wspólnoty majątkowej zalicza się przede wszystkim:

• wynagrodzenie oraz dochody wynikające z innej działalności zarobkowej,
• dochody z majątku wspólnego i osobistego,
• pieniądze zgromadzone na rachunku funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

W efekcie pensje czy zyski z tytułu prowadzenia firmy, ale również dochody osiągane np. z wynajmu nieruchomości czy OFE – wszystkie środki należy traktować jako majątek wspólny. Co zatem się do niego nie zalicza?

• składniki majątku nabyte przed zawarciem małżeństwa,
• przedmioty służące do zaspokajania osobistych potrzeb tylko jednego z małżonków,
• spadki,
• darowizny.

Zwłaszcza spadki i darowizny zawsze mają charakter indywidualny, dlatego nawet jeśli małżonek otrzyma je w trakcie małżeństwa, stanowią one część majątku osobistego. Wyjątkiem może być intercyza małżeńska rozszerzająca wspólnotę majątkową lub decyzja darczyńcy bądź autora testamentu.

Wspólnota majątkowa a majątek osobisty

Jak widać w wielu aspektach, które nierzadko bywają źródłem obaw małżonków przed ślubem, i tak są oni chronieni przez prawo. Czemu zatem może służyć intercyza małżeńska?

Intercyza przedmałżeńska – czemu może służyć?

Na to pytanie po części odpowiedź padła na początku artykułu. Intercyza małżeńska może działać dwukierunkowo. Na jej mocy można wprowadzić rozdzielność majątkową, a zatem powiększyć obszar dóbr, które nie są zaliczane na poczet wspólnoty majątkowej. Najprostszym przykładem są dochody uzyskiwane z tytułu wynagrodzenia bądź prowadzenia firmy. Co do reguły wchodzą one w skład wspólnoty majątkowej, o ile małżonkowie nie postanowią inaczej w intercyzie. Należy w tym miejscu rozróżnić intercyzę ograniczającą wspólność majątkową oraz tzw. pełną rozdzielność.

Intercyza małżeńska może także działać w odwrotną stronę, a zatem poszerzać liczbę składników majątkowych, które wchodzą w skład wspólnoty majątkowej. Z kolei trzeci rodzaj to intercyza z wyrównaniem dorobków. W założeniu zbliżona jest do pełnej rozdzielności majątkowej. Zazwyczaj o tym rodzaju intercyzy mówi się w sytuacji, kiedy jedno z małżonków ze względu na stan zdrowia czy obowiązki rodzinne nie jest w stanie pomnażać swojego majątku. Intercyza z wyrównaniem dorobków jest wówczas w pewnym sensie zabezpieczeniem interesów jednej ze stron.

Intercyza przedmałżeńska a długi, czyli co jeszcze warto wiedzieć na temat intercyzy

Ważne jest wyjaśnienie różnych kwestii, które często budzą kontrowersje i zainteresowanie osób rozważających podpisanie intercyzy. Przede wszystkim, istnieją różne okazje, kiedy można podjąć decyzję o intercyzie. Najczęściej spotykaną formą jest intercyza przedmałżeńska, jednak nawet po zawarciu małżeństwa nadal można zdecydować się na taki krok.

Intercyza po ślubie jest możliwa, ale trzeba pamiętać, że nie będzie działać wstecznie. Dokument można również unieważnić, jednak podobnie jak przy podpisywaniu, także rozwiązanie intercyzy musi mieć formę aktu notarialnego.

Kolejny dylemat to intercyza a dzieci. Należy podkreślić, że rozdzielność majątkowa nie zwalnia z obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny, w tym również współmałżonka. Jeżeli w przypadku rozwodu jedno z małżonków dowiedzie, że wychowywało dziecko z wyłącznie własnych środków, może domagać się rekompensaty z tego tytułu. Intercyza nie ma również wpływu na dziedziczenie.

Jak podzielić majątek po rozwodzie?

Ostatni temat to intercyza a długi. Teoretycznie każda umowa kredytowa posiada jasno określonego kredytobiorcę. Niemniej jeśli małżonkowie mają wspólnotę majątkową, ewentualna windykacja długu może naruszać majątek wspólny. W przypadku rozdzielności majątkowej, jedno z małżonków zapewnia sobie ochronę na wypadek zobowiązań drugiego. Wreszcie warto wyjaśnić kwestię intercyza a kredyt hipoteczny. Jeśli na umowie kredytowej widnieją nazwiska obojga małżonków, nawet po rozwodzie są oni zobligowani do spłaty zobowiązania.